Hadimli Eyüp Necati Pehriz’in Tatbikatlı ‘Avâmil ve Tatbikatlı İzhâr İsimli Eserlerinin Tahkik ve Tahlili"
Meşhur Osmanlı alimi İmam Birgivi’nin (ö. 981/1573) Arapça nahiv ilmi sahasında yazmış olduğu el-ʿAvâmil ve İzhâru’l-esrâr isimli eserler, yüzyıllar boyunca Osmanlı medreselerinde Arapça öğretiminde yaygın olarak kullanılmıştır. Bunlardan el-ʿAvâmilü’l-cedîd diye de bilinen el-ʿAvâmil, nahiv ilmine dair küçük bir risâledir. ʿAvâmil’in şerhi mahiyetinde olan İzhâru’l-esrâr isimli eserde ise ʿAvâmil’de sadece adları ve birer örneği verilen konuların tanımları yapılmış, şartları belirtilmiş, örnekleri çoğaltılmıştır.
Hadimli Eyüp Necati Pehriz Efendi‘nin Medreselerde Arapça öğretiminde kullanılan el-ʿAvâmil ve İzhâru’l-esrâr vasıtasıyla “yeni yönteme (Üsûl-i Cedîd)” uygun olarak Arapça öğretimini kolaylaştırmak amacıyla “Tatbikatlı ‘Avâmil” ve “Tabikatlı İzhâr” isimli eserleri hazırlamıştır. Müellif her iki eserinde söz konusu kitaplardaki gramer konularını dersler halinde bölümlemiş ve her ünite için “ders konusuyla alakalı soru-cevap, şerh çalışması (soru-cevap tekniğiyle), ders konusuyla ilgili ayet, hadis, şiir, atasözü, vecize ve günlük yaşamla ilgili örnek cümleler içeren uygulama bölümü ile örnek cümlelerin gramatik tahlilinin yapıldığı bölümden oluşan alıştırmalar ilave etmiştir. Müellif bu çalışmalarında; ʿAvâmil’i 30 derse, İzhâru’l-esrâr’ı 71 derse ayırmıştır. Böylece “Tatbikatlı ‘Avâmil” ve “Tabikatlı İzhâr”, yeni okullarda haftalık 2-4 saatlik ders programlarında kullanılabilecek ders kitabı hüviyetini kazanmıştır. “Tatbikatlı ‘Avâmil” ve “Tabikatlı İzhâr”, günümüzde Arapça öğretimi yapılan okullarda, dershanelerde ve diğer kurslarda dilin dört becerisini geliştirmek amacıyla ders kitabı olarak kullanılmaya uygun kitaplardır.
